Ocenia się, że leczenie niewydolności żylnej pochłania 1-3% wszystkich wydatków zdrowotnych. Z szacunków wynika, że 20% wszystkich chorób ma związek z niewydolnością żylną. Żylaki to najczęstszy objaw niewydolności żylnej, która dotyczy blisko połowy Polaków. Większość nigdy nie pod- jęła leczenia, bagatelizuje problem, traktując żylaki jako defekt estetyczny. To jeden z najbardziej niebezpiecznych mitów. Nieleczona niewydolność żylna rozwija się, dając powikłania znacznie utrudniające codzienną aktywność czy wręcz z niej wyłączające, a nawet grożące życiu.
Mechanizm powstawania żylaków
Im dalej od serca tym ciśnienie krwi jest mniejsze, a w żyłach nawet bliskie zeru. Ciśnienie wytwarzane przez pracę serca nie wystarcza do przepompowania krwi przez cały krwiobieg z po- wrotem do serca, zwłaszcza wtedy, gdy krew musi przebywać drogę z kończyn dolnych w górę, tzn. gdy człowiek stoi. Dodatkowo naczynia żylne mają cienką warstwę mięśniówki gładkiej, ściany są wiotkie i bardzo rozciągliwe (4 razy bardziej od tętnic). Najważniejsze mechanizmy wpływające na powrót krwi żylnej to ruch mięśni śródstopia oraz mięśni nóg, szczególnie podudzia, które kurcząc się i rozprężając powodują nacisk na żyły. By krew nie cofała się, ściany żył wyposażone są w zastawki, które otwie- rają się, gdy krew jest wypychana ku górze, a w fazie rozkurczu zamykają, by nie pozwolić jej opaść. Gdy zastawki są uszko- dzone lub nie domykają się, krew cofa się i zaczyna napierać na ściany naczyń. Mówimy wtedy o re uksie żylnym. Wywołuje to nadciśnienie w układzie żył. Żyły poszerzają się, ulegają też destrukcji ściany naczyń, zastawki przestają prawidłowo pracować. Dłużej trwający taki stan określa się jako przewlekłą niewydolność żylną. Naczynia w układzie żył powierzchniowych poszerzają się, tworzą się żylaki i z biegiem lat zalegająca krew żylna pozbawiona tlenu i posiadająca produkty odpadowe prze- miany materii dokonuje spustoszeń w otaczających tkankach.
Objawy żylaków kończyn dolnych
Żylaki na nogach łatwo zauważyć. Dodatkowo towarzyszą im:
Dolegliwości związane z żylakami nasilają się w pozycji siedzącej lub stojącej. Ruch usprawnia pracę żył i zmniejsza te objawy. Nieleczone żylaki powiększają się, dają coraz mocniej odczuwalne objawy, sprzyjając wystąpieniu zapalenia żył powierzchniowych, zakrzepicy żył głębokich, a nawet zatorowości płucnej.
Zapalenie żył powierzchniowych objawia się wyczuwalnym stwardnieniem w przebiegu żyły, bólem, tkliwością i zaczer- wienieniem. Ból narasta w spoczynku, a podczas ruchu wyraźnie maleje (odwrotnie jak w zakrzepicy żył głębokich). Zalecane jest wykluczenie współistnienia zakrzepicy żył głębokich poprzez wykonanie badania USG-Doppler. Dolegliwość zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. Zalecany jest ruch i korzystanie z wyrobów uciskowych (bandaży o małym naciągu lub wyrobów kompresyjnych w 2. klasie ucisku). W przypadku dolegliwości bólowych można zastosować niesterydowe leki przeciwzapalne doustnie oraz miejscowo w postaci kremu albo żelu.
Najważniejsze objawy zakrzepicy żył głębokich to:
W większości przypadków objawy zakrzepicy pojawiają się nagle w ciągu kilku dni. Potwierdzenie diagnozy uzyskujemy po zbadaniu pacjenta za pomocą USG-Doppler.
Zator tętnicy płucnej jest najgroźniejszym powikłaniem zakrzepicy żył głębokich. Luźna skrzeplina może oderwać się od ściany naczynia i rozpaść się na kilka mniejszych fragmentów. Z prądem krwi kierują się one do serca i płuc i mogą zatkać wiele naczyń krwionośnych powodując zatorowość płucną, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Towarzyszą temu objawy grypopodobne, jak kaszel czy ból w klatce piersiowej podobny do zawału serca. Stan ten jest bezwzględnym wskazaniem do leczenia szpitalnego.
Jak zapobiegać powstaniu żylaków?
Farmakoterapia
Terapia farmakologiczna może przyczyniać się do zwolnienia rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej poprzez poprawę tonusu żylnego i uszczelnienie bariery włośniczkowej i w związku z tym zmniejszenia obrzęków i poprawienia wyglądu skóry. W przypadku stosowania leków przeciwzakrzepowych leczenie farmakologiczne zmniejsza skłonności do powstania zakrzepów. W leczeniu schorzeń żylnych stosuje się leki o działaniu:
Najbardziej popularne to: diosmina, pochodne rutyny, rutozydy, eskulina, escyna, proantocyjanidole, kumaryny czy preparaty syntetyczne: tribenozyd, dobesylan wapnia, naftazon i benzaron. Naturalne metody na poprawę krążenia żylnego to wszystkie cytrusy, acerola – duża dawka naturalnej witaminy C wzmacnia najmniejsze naczynia. Wyciąg z ruszczyka kolczastego zwiększa napięcie ścian naczyń żylnych i zmniejsza obrzęki. Wyciąg z kasztanowca uelastycznia naczynia i działa przeciwzapalnie. Z kolei ekstrakt z liści winorośli łagodzi uczucie zmęczenia, obrzmienia, ciężkości nóg i wspomaga prawidłowe krążenie żylne nóg.
Autor: lek. Damian Łasocha, Centrum Flebologii
źródło artykułu: http://www.farmacjapraktyczna.pl/wp-content/uploads/2015/05/FP_maj2015_DRUK.pdf
