Kontakt Facebook YouTube Instagram E-mail Opinie google
Flebologia

Limfologia

Kompresja medyczna

Jaką rolę odgrywa kompresjoterapia w leczeniu obrzęków?

Kompresjoterapia to najbardziej efektywny sposób terapii obrzęków spowodowanych przez niewydolność limfatyczną i choroby żylne.

Redukuje obrzęk, ale też zapobiega jego ponownemu gromadzeniu się, co pomaga również zmniejszyć ryzyko infekcji i innych powikłań obrzęków. Stosowanie kompresji zewnętrznej podwyższając ciśnienie śródtkankowe wpływa także na cofanie się istniejących zwłóknień i stwardnień oraz wspomaga pracę pompy mięśniowej. Wyraźnie zmniejsza też ból.

W przypadku obrzęków paradoksalnie pozytywnym efektem terapii uciskowej jest zwiększenie się także przepływów tętniczych spowodowane zmniejszającym się obrzękiem tkanek.

Kompresjoterapia jest też najlepszą profilaktyką zapobiegającą skłonności do powstawania obrzęków oraz wspomaga przepływ krwi żylnej z powrotem do serca.

Jak wygląda leczeniu uciskiem w 1. Fazie terapii limfologicznej?

W 1. fazie Kompleksowej Terapii Przeciwzastoinowej (Przeciwobrzękowej) wykorzystuje się systemy bandażowania wielowarstwowego, w których główną rolę terapeutyczna odgrywają bandaże o niskiej rozciągliwości (short stretch) w 100% bawełniane (np. Comprilan). Ciśnienia wytwarzane przez takie materiały są bardzo duże podczas pracy mięśni, jednocześnie podczas wypoczynku nocnego spadają prawie do zera pozwalając unikać działań niepożądanych, które mogłyby wystąpić podczas stosowania kompresji przy bezczynności mięśni. Zaletą bandaży w tej fazie terapii jest także możliwość dostosowania ich do zmieniających się podczas terapii obwodów.

Zanim bandaże zostaną nałożone na kończynę stosowane są specjalne warstwy chroniące skórę, zabezpieczone zostają dalsze części ciała przed ewentualnym przepchnięciem płynów w te okolice, nakładane są podkłady amortyzujące nierówności bandażowania i wyrównujące lub zwiększające ciśnienia w newralgicznych miejscach.

Bandażowanie wielowarstwowe bandażami o niskiej rozciągliwości wymaga pomocy profesjonalisty. Ciśnienia nie są stabilne, głównie z uwagi na zmniejszanie się obrzęku. Dlatego w 1. fazie KTP polecane jest przebandażowywanie nawet 2 razy dziennie.

Centrum Flebologii w Warszawie posiada w swojej ofercie wszystkie materiały do bandażowania obrzęków limfatycznych:

  • bandaże o małej rozciągliwości,
  • tuby podkładowe, waty podkładowem podkłady piankowe i kształtki piankowe, a także
  • bandaże podtrzymujące do bandażowania palców. 

Dodatkowo, szczególnie w przypadku bandażowania stawów lub w przypadku obrzęków żylno-limfatycznych mogą być wykorzystywane bandaże o dużej rozciągliwości.

Jak wygląda leczeniu uciskiem w 2. Fazie terapii limfologicznej?

W 2. fazie KTP, gdy obrzęk został zredukowany i jest stabilny przystępujemy do mierzenia kończyny i doboru odzieży. W przypadku obrzęków limfatycznych wskazany jest dobór odzieży płaskodzianej na miarę.

Dlaczego rekomendujemy odzież płaskodzianą w leczeniu obrzęków?

80% limfy płynie tuż pod skórą, w układzie naczyń powierzchniowych. Jest to jednocześnie płyn bogatobiałkowy, który zalegając stymuluje zwłóknienia i twardnienia tkanek. Zły dobór kompresji oznacza tylko jedno: drastyczne pogarszanie się objawów choroby.

Odzież okrągłodziana polecana w przypadku schorzeń żylnych (tylko ok. 15-20% krwi żylnej płynie układem powierzchniowym) nie powinna być rekomendowana w przypadku uszkodzeń układu limfatycznego. Sposób dziania tego typu produktów powoduje wrzynanie się ich w obrzęk i trudności w odprowadzaniu płynów. Oczka dzianiny mają różne naprężenie: są mniejsze w okolicy np. kostek, gdzie obwody są małe, a rozszerzają ku górze, by obwód produktu mógł się zwiększyć. Odzież tego typu, czyli popularne podkolanówki, pończochy czy rajstopy przeciwżylakowe są źle tolerowane przez pacjentów z obrzękiem: wrzynają się i rolują powodując ból.

Odzież płaskodziana ma takie samo naprężenie dzianiny w każdym miejscu produktu. Zwiększanie obwodów następuje nie poprzez rozszerzanie oczek, a poprzez ich dodanie lub odjęcie. Wyroby nie rolują się, a nawet nie wymagają silikonów podtrzymujących. Niestety produkty płaskodziane najczęściej wymagają zszycia.

Odzież na obrzęki limfatyczne produkowana jest także z materiałów mniej rozciągliwych niż te na schorzenia żylne. Dopasowanie tutaj jest różne u różnych producentów, ale w polecanej przez nas odzieży Elvarex, co do pół centymetra. Z tego powodu, a także z powodu deformacji kształtu kończyny, która ma najczęściej miejsce w przypadku obrzęków limfatycznych, trudno jest wyprodukować produkty w rozmiarach standardowych. Nie da się populacji pacjentów z obrzękami limfatycznymi ubrać np. tylko w 6 rozmiarów. Zachęcamy do zapoznania się z tabelami standardowych produktów okrągłodzianych. Najczęściej w okolicy kostek tolerancja jest do 2-3 cm, a w przypadku ud – nawet do 20 cm! Elvarex to tylko 0,5 cm!

Mniejsza rozciągliwość przędzy i tak dokładne dopasowanie produktu mają jeszcze inne zalety. Wyroby Elvarex łatwo się wkłada, odbierane są przez pacjentów jako bardzo wygodne, a przede wszystkim silniej działają nie dając przykrych odczuć pacjentom. Im przędza mniej rozciągliwa, tym bardziej zbliżona do bandaży o małym naciągu, stosowanych podczas 1. fazy KTP. Siła terapii zależy nie tylko od ciśnień (w przypadku odzieży wyrażanych w tzw. klasach ucisku), ale w ogromnym stopniu od amplitudy ciśnień, czyli różnic między ciśnieniami wywieranymi podczas, gdy mięśnie są w spoczynku i podczas, gdy pracują. Indeksy Sztywności Statycznej i Dynamicznej to miary określające siłę terapii. Producenci nie są zobligowani do ich podawania przy charakterystyce odzieży. Nie mniej tolerancje podawane przy produktach standardowych pośrednio określają ten element.

Jakie są algorytmy doboru produktów na obrzęki limfatyczne?

W Centrum Flebologii rekomendujemy w leczeniu obrzęków wyroby płaskodziane produkowane na miarę zarówno na ręce jak i nogi. Od 2004 roku, jako pierwsi w Polsce, dobieramy tę odzież pacjentom. Wprowadziliśmy pojęcie „ odzież płaskodziana i okrągłodziana” do nomenklatury medycznej. Od tego też roku wyszkoliliśmy wielu rehabilitantów, lekarzy i pielęgniarki w zakresie kompresjoterapii, szczególnie doboru w przypadku obrzęków.

Na zakończenie warto też wspomnieć wskazania klas ucisku w przypadku obrzęków limfatycznych. Klasa ucisku to określenie podawane przez producenta, a określające ciśnienia, jakie wywierają produkty.

  • 1. i 2. (wyjątkowo 3.) klasę ucisku rekomendujemy na ręce,
  • 1. i 2. (wyjątkowo 3.) klasę - na stopy,
  • 3. i 4. na nogi.

W przypadku obrzęków tłuszczowych (lipoedema) zlecana jest 3. klasa ucisku (lub 2.). Bolesność towarzysząca temu schorzeniu uniemożliwia stosowanie wyższych klas ucisku.

W przypadku obrzęku limfatycznego powstałego na skutek wrodzonej niewydolności naczyń limfatycznych lub węzłów (obrzęk pierwotny) stosuje się wyższe klasy ucisku niż w przypadku uszkodzenia układu limfatycznego np. w skutek interwencji chirurgicznej w leczeniu nowotworów (obrzęk wtórny).

Wyrobów uciskowych bezwzględnie nie można używać w przypadku:

  • zaawansowanych schorzeń tętnic obwodowych (ich zwężenia lub niedrożności),
  • zdekompensowanej niewydolności serca,
  • bakteryjnego zapalenia żył (septyczne zapalenie żył),
  • siniczego obrzęku bolesnego (phlegmasia coerulea dolens).

Względne przeciwwskazania do noszenia wyrobów uciskowych to:

  • unieruchomienie, 
  • infekcje skórne,
  • sączące dermatozy,
  • reakcje niedostosowania do materiału uciskowego,
  • zaburzenia wrażliwości, uczulenie na materiał uciskowy w obrębie kończyn,
  • zaawansowana neuropatia obwodowa (np. cukrzycowa).

Do ukończenia 6 roku życia, niezależnie od obrazu choroby zalecana jest 1. klasa ucisku. Dla pacjentów w wieku 6-12 lat należy dobierać klasy ostrożnie. Powyżej 12 roku życia można stosować wszystkie klasy ucisku.

Jakie są efekty kompresjoterapii w leczeniu obrzęków limfatycznych?

Obrzęki limfatyczne to schorzenie, które ma tendencję do progresji. Kompresja to metoda leczenia konieczna do stosowania do końca życia. Rozwój obrzęku może być wtedy zahamowany, a nawet stan może się poprawić.

Kompresja działa też jako prewencja działań niepożądanych, w tym przede wszystkim zapaleniom i owrzodzeniom skóry.

Filmy

Broszury

  •  
Centrum Flebologii
Centrum Flebologii - Adres
ul. Witoszyńskiego 5
03-983 Warszawa