Wpływ skleroterapii piankowej na leczenie i zapobieganie nawrotom owrzodzeń żylnych
W opublikowanym w 2003 r. badaniu ESCHAR, Barwell i współautorzy udowodnili, że leczenie operacyjne znacząco zmniejsza ryzyko nawrotu owrzodzeń (12% nawrotów w grupie leczonej chirurgicznie w skojarzeniu z terapią uciskową versus 28% nawrotów w grupie leczonej wyłącznie terapią uciskową).
Wyniki obserwacji długoterminowej (okres obserwacji 4 lata) opublikowanej przez Gohel i współautorów, potwierdziły, że ryzyko nawrotu zmniejszyło się z 56% w grupie leczonej wyłącznie terapią uciskową do 31% w grupie, gdzie stosowano kompresoterapię skojarzoną z leczeniem operacyjnym.
W Pomimo powyższych danych, leczenie operacyjne nie stanowi rozwiązania dla wszystkich pacjentów. Aż 41% uczestników badania ESCHAR zakwalifikowanych do leczenia operacyjnego, nie zgodziło się na zabieg. Biorąc pod uwagę obserwowany w przeciągu ostatnich lat rozwój technik endowaskularnych w leczeniu żylaków kończyn dolnych, logiczne wydaje się być rozważenie tej formy terapii w populacji chorych z refluksem żylnym i przewlekłymi owrzodzeniami goleni. Jedną ze skutecznych metod stosowanych w ostatnich latach w terapii żylaków kończyn dolnych jest skleroterapia piankowa pod kontrolą USG (echoskleroterapia). W ostatnim czasie szeroko dyskutuje się skuteczność tej formy terapii u pacjentów ze świeżo wygojonymi lub czynnymi owrzodzeniami. Niektóre obserwacje wskazują na skuteczność porównywalną z leczeniem chirurgicznym. Celem niniejszej pracy była ocena bezpieczeństwa i skuteczności echoskleroterapii w leczeniu owrzodzeń kończyn dolnych oraz ocena ryzyka nawrotu u osób z czynnymi lub świeżo wygojonymi zmianami. Metody Do badania włączono pacjentów zgłaszających się do lekarza w okresie od marca 2006 do czerwca 2011, ze świeżo wygojonymi (w ciągu 6 miesięcy) lub czynnymi (od co najmniej 4 tygodni) owrzodzeniami kończyn dolnych. Obecność refluksu żylnego potwierdzono przy pomocy badania USG techniką duplex. Włączano osoby z wskaźnikiem kostka-ramię>0,85. Kwalifikacji do procedury echoskleroterapii dokonywano w specjalnych zespołach. Wyłączono pacjentów z refluksem w obrębie układu żył głębokich, gdyż populacja ta, w badaniu ESCHAR, nie odniosła żadnych korzyści związanych z likwidacją refluksu w układzie żył powierzchownych. Echoskleroterapia Zabieg echoskleroterapii przeprowadzano w warunkach ambulatoryjnych, w znieczuleniu miejscowym lub bez znieczulenia. Bezpośrednio przed zabiegiem, przy pomocy USG Doppler duplex, uwidoczniano refluks żylny. Pacjentów układano w odwrotnej pozycji Trandelenburga, a następie pod kontrolą USG do żył wprowadzano kaniule: 18-22 G – do pni żylnych, 18 G – do powierzchownych żylaków. Środek obliterujący w postaci pianki przygotowywano wg techniki opisanej przez Tessari’ego mieszając 3% siarczan sodowy tetradecylu (Fibrovein, STD Pharmaceuticals Ltd, Hereford, UK) z powietrzem (4:1). Po kaniulacji, pacjentów układano w pozycji Trandelenburga, a następnie pod kontrolą USG wstrzykiwano do żył piankę. W przypadku żyły odpiszczelowej (GSV) celem było osiągnięcie odległości 2 cm od połączenia odpiszczelowo-udowego (SFJ), a w przypadku żyły odstrzałkowej (SSV) – 2 cm od połączenia odstrzałkowo-podkolanowego (SPJ). Piankę wstrzykiwano też bezpośrednio do żylakowatych żył z refluksem. Po zakończeniu iniekcji, pacjentów proszono o krótkotrwałe grzbietowe oraz podeszwowe zginanie stopy, aby zapobiec przedostaniu środka obliterującego do układu żył głębokich. Po zabiegu, pacjentom z czynnymi owrzodzeniami założono wielowarstwowy system uciskowy w obrębie goleni (Profore, Smith & Nephew, Hull, UK), z rozszerzeniem o dodatkową warstwę bandaża Coban powyżej kolana oraz pończochę uciskową drugiej klasy ucisku (Duomed, Medi, Hereford, UK). Opatrunek utrzymywano przez okres 2 tygodni, ze zmianą po pierwszym tygodniu. W dalszym okresie gojenia stosowano opatrunek i podkolanówki jedynie poniżej kolana. W przypadku pacjentów z wygojonym owrzodzeniem, kompresję na całą długość nogi oraz pończochę uciskową drugiej klasy kompresji zakładano na 2 dni. Następnie, przez 2 tygodnie stosowano samą pończochę, by w kolejnych dniach zmienić ją na podkolanówkę. Jeżeli pozwalał na to stan, wszystkich pacjentów mobilizowano we wczesnym okresie po zabiegu. Obrazowanie USG duplex w okresie follow-up Wczesną skuteczność skleroterapii oceniano tydzień po zabiegu przy pomocy badania USG colour duplex (Sonos 2000TM; Hewlett Packard, Palo Alto, CA, USA). Oceny, zarówno układu żył powierzchniowych jak i głębokich dokonywali niezależni specjaliści. Gdy 85% lub więcej światła pnia żyły odpiszczelowej lub jej dopływu uległo zamknięciu z równoczesnym zniesieniem refluksu określano to jako całkowitą obliteracją leczonych żył. Wszystkie wyniki okluzji słabszej od wspomnianej, określono jako obliterację odcinkową. Jako niekompletne zamknięcie naczynia określano utrzymywanie się drożności żyły po zabiegu skleroterapii. W celu oceny stopnia ryzyka zakrzepicy, przebadano szczegółowo układ żył głębokich. W ocenie posłużono się skalą: Typ 1: skrzeplina wyścielająca światło żyły układu żył głębokich
Autorzy: Kulkarni SR1, Slim FJ, Emerson LG, Davies C, Bulbulia RA, Whyman MR, Poskitt KR. Author information Journal Phlebology. 2013 Apr;28(3):140-6.
Nieleczone przewlekłe nadciśnienie żylne, konsekwencja refluksu żylnego, przyczynia się do powstawania owrzodzeń żylnych. Schorzenie to może występować w każdej grupie wiekowej, jednak najczęściej dotyczy populacji osób starszych. Stanowi istotną przyczynę bólu i cierpienia pacjentów, a także generuje znaczne obciążenie ekonomiczne dla systemów służby zdrowia.
