Klinika
Żylne owrzodzenia podudzi to choroba, która powstaje jako powikłanie wiele lat trwającej niewydolności żylnej, najczęściej nie leczonej. Nadciśnienie żylne powoduje zaleganie krwi żylnej i tkanki nie są właściwie odżywiane, a tlen nie jest dostarczany. Skóra i otaczające tkanki zaczynają obumierać. Przypadkowy uraz (upadek, skaleczenie, zadraśnięcie) doprowadza do powstania rany, która nie chce się zagoić. Niewłaściwie leczona szybko się powiększa. Chorobie towarzyszy silny ból, który często nie pozwala przespać wielu nocy. Bardzo często z rany sączy się wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. Wdaje się zakażenie. Pacjenci zaczynają unikać kontaktów z innymi ludźmi. Wieloletnie i bezowocne próby wyleczenia tej choroby doprowadzają do stanów depresyjnych. Pacjenci przestają wierzyć w jakąkolwiek pomoc. Jest to choroba, która zazwyczaj powstaje na skutek nieleczonych żylaków lub przebytej zakrzepicy żył głębokich. Najczęściej dotyka ludzi starszych.
Doprowadzenie do zagojenia rany nie usuwa przyczyny jej powstawania. W przypadku owrzodzeń powstałych na skutek nieleczonych żylaków, lekarz zaproponuje ich usunięcie (operacyjnie lub poprzez skleroterapię kompersyjną). Po takim zabiegu można liczyć na trwałe pozbycie się problemu. Ciekawe, że takiemu zabiegowi można poddać się w momencie, gdy owrzodzenie jeszcze nie zagoiło się, co niebywale przyśpiesza ten proces.
W przypadku istnienia żylaków połączonych z niewydolnością układu głębokiego, lekarz także poleci ich usunięcie. W takim przypadku należy jednak pamiętać, że odciążymy układ głęboki, ale nie cofniemy już powstałych w nim uszkodzeń. Do końca życia trzeba pamiętać o profilaktyce, by owrzodzenia nie powróciły.
Kompresjoterapia, czyli leczenie uciskiem to podstawa leczenia jak i profilaktyki żylnych owrzodzeń podudzi. Zadaniem tej metody jest eliminacja nadciśnienia żylnego, będącego przyczyną powstawania owrzodzeń.
Po wyleczeniu owrzodzeń można stosować pończosznicze wyroby uciskowe: podkolanówki, pończochy lub rajstopy. Najwygodniejsze dla ludzi starszych są podkolanówki. Ważne, by ciśnienia wokół kostek były na poziomie 40 mmHg oraz by wyroby miały indeks sztywności statycznej o wartości co najmniej 10. Co to oznacza? Wybrane powinny zostać wyroby w 3. klasie ucisku oraz o zmniejszonej rozciągliwości. Mniejszą rozciągliwość mają wyroby, które w tabeli rozmiarowej mają mniejsze przedziały dla obwodów. Jeśli np. w danym rozmiarze podano dla jednych wyrobów obwód dla kostki 20-23, a inne wyroby mają 20-21 oznacza to, że te drugie są mniej rozciągliwe niż pierwsze i lepiej spełnią swoje zadanie w tak poważnym schorzeniu.
Jeśli pacjent ma trudność w nałożeniu wyrobów o tak dużej klasie ucisku, można skorzystać z ułatwień, takich jak podkolanówki z zamkiem błyskawicznym lub stosować systemy dwóch podkolanówek o mniejszych ciśnieniach, zakładanych jedna na drugą.
W przypadku obrzęków polecane są wyroby płaskodziane, których technika produkcji gwarantuje nie wrzynanie się wyrobu.
Wyroby kompresyjne mają gwarancję utrzymania ucisku na prawidłowym poziomie, najczęściej 6 miesięcy. Powinny być bezwzględnie wymienione po tym okresie, by zapobiegać powstawaniu owrzodzenia.
Od rana do wieczora należy nosić lecznicze wyroby pończosznicze, dobrane i zamówione specjalnie dla pacjenta.
Ruch to jeden z ważniejszych mechanizmów umożliwiających powrót żylny. Leżenie sprzyja tworzeniu się skrzepów. Należy nie zaniedbywać codziennych spacerów, a podczas leżenia czy podróżowania wykonywać bardzo proste ćwiczenia uruchamiające pompę mięśniową. Unosząc palce stóp tak mocna jak to tylko jest możliwe, tak jakbyśmy starali się stanąć na piętach by po chwili opuścić je powodujemy skurcze mięśni łydki i śródstopia i tym samych dajemy impuls do odpływu krwi żylnej z okolic kostki. Ruch stawu skokowego i mięśni łydki jest wzmacniany przez siłę zewnętrznego ucisku. Wszelkie więc ćwiczenia czy rehabilitacja dają najlepszy efekt, gdy wykonywane są w wyrobach uciskowych. Powrót żylny jest w wtedy bardzo wzmacniany.
Bardzo ważne jest, by dbać o skórę. Każde pęknięcie, zadrapanie, czy skaleczenie szczególnie w okolicy stopy i kostki powinno być odkażone i zabezpieczone. Zaawansowana niewydolność żylna utrudnia gojenie się ran, a przerwana ciągłość skóry to wrota dla bakterii i innych patogenów. Może to rozpocząć ponowne otworzenie się owrzodzeń.
Stosowanie kompresji dodatkowo naraża skórę na otarcia i wysuszenie. Dlatego należy szczególnie dbać o skórę, nawet jak wydaje się, że nic się nie dzieje. Nawilżanie skóry przed założeniem wyrobów uciskowych jest najlepszym rozwiązaniem. Ważne jest, by specyfiki, były dopuszczone do takiego zastosowania i polecane przez producentów wyrobów uciskowych. W innym wypadku mogą spowodować utratę kompresji i szybsze zużycie produktów.
Po zdjęciu wyrobów, przed nocnym wypoczynkiem można stosować dowolne produkty, najlepiej nawilżające.
Podczas mycia najlepiej stosować delikatne środki myjące o lekko kwaśnym odczynie. Zabezpiecza to przed rozwojem bakterii na skórze. Najlepiej jest nie moczyć długo nóg, unikać moczenia w wodzie morskiej, nie używać peelingów, czy chemicznych depilacji.
Pedicure leczniczy, najlepiej wykonywany za pomocą frezarki jest koniecznym nawykiem dbania o skórę nóg.
Opalanie skóry nóg na słońcu także nie jest wskazane.
Jeśli pojawią się jakieś wypryski, zmiany skórne najlepiej to skonsultować ze swoim flebologiem, lekarzem, który wcześniej leczył owrzodzenie.
Drenaż limfatyczny to zabieg wykonywany przez wyspecjalizowanych fizjoterapeutów. Poprzez specjalne chwyty następuje stymulowanie pulsacji naczyń limfatycznych, przez co przyśpiesza się drenaż limfy z miejsc obrzękniętych. Systematyczne stosowanie wspiera rozwój systemu dobrze funkcjonujących naczyń limfatycznych skóry oraz sprzyja tworzeniu nowych. A dobrze funkcjonujący system naczyń limfatycznych pomaga zmniejszać obrzęki oraz chroni tkanki przed zakażeniami. Te zabiegi nie są inwazyjne i są dobrze odbierane przez pacjentów. Korzystanie z nich 1-2 razy w tygodniu powinny się stać nawykiem, szczególnie, gdy występuje obrzęk.
Należy kontrolować stan swoich żył u flebologa, najlepiej raz do roku i w każdym przypadku, gdy wystąpią niepokojące objawy: ból nogi, czy obrzęk. Badanie USG-Doppler pozwala ocenić stan żył, zdiagnozować ewentualne stany zapalne czy zakrzepice i wdrożyć adekwatne leczenie.
